Remmers en Protestanten in Nuth

 

Met 'n knipoog en zonder politiek/religieus statement: "Remmers en Protestanten in Nuth".

 

N.a.v. de vraag van Joep Soons over de opkomst van remmers en protestanten in Nuth een stukje dat op geen enkele wijze wetenschappelijk onderbouwd is. 

 

De opkomst en aanwezigheid van deze beroeps- en geloofsgroep in Nuth kan alleen verklaard worden als je alle (!) samenhangende geologische-, geografische-, dynamisch-, demografische aspecten en werktuigkundige ontwikkelingen beschouwt.

 

Geologisch : Had er in Zuid Limburg geen kolen in de grond gezeten dan waren er geen mijnen geweest en had dit stuk uitloper van de eifel/ardennen (ingesloten tussen Duitsland en Belgie) nooit tot Nederland behoord maar was het waarschijnlijk ergens begin 1800 verdeeld tussen beide genoemde buurlanden. Let wel, tussen 1820 en 1830 heeft Nuth nog tot België gehoord en zonder kolen was dat waarschijnlijk ook vandaag nog zo geweest.

OK, er zat kolen in Zuid Limburg ...alle reden voor de toenmalige en altijd al opportunistische "Oranjes" om te zorgen dat heel Limburg bij Nederland ging horen en te zorgen dat er een spoorlijn zou komen om dat zwarte goud in Zuid Limburg bereikbaar te maken. De eerste trein rijdt Nuth voorbij rond eind 1800.

 

Geografisch (1) : Limburg is niet plat zoals de rest van Nederland en 'n (zware) kolentrein in dat landschap gedraagt zich dan ook volstrekt anders dan in de polder: ...rolt niet uit en komt dan tot stilstand maar dendert in die heuvels ongeremd en ongehinderd verder de berg af.

Daar moet je iets aan doen: actief remmen... en daar is input voor nodig ( = remmers).

 

Geografisch (2): Dat heuvelachtige karakter van Limburg, gezien vanuit kolenhoudend Kerkrade, Heerlen, Hoenbroek en Brunssum, gaat in Nuth geleidelijk over in het dal van de Geleenbeek. Dat was ook de reden om de spoorlijn naar Zuid Limburg vooral langs de vlaklopende Geleenbeek te plannen.

Nuth (maar dat had ook Schinnen of Spaubeek kunnen zijn) is de bij uitstek geschikte centrale plek aan de Geleenbeek om dat kolentransport uit het hoger gelegen mijnbekken op te vangen en van daaruit voor verder transport naar het noorden te zorgen. Alle transport van kolen naar "Holland" liep via Nuth. Tot 1930 werden alle wagons, aangevoerd over het achterliggend mijnspoor ,in Nuth om-gerangeerd en achter locomotieven gekoppeld voor verder transport over het Nederlands Staatsspoor (later NS).

Dan moet je dus behoorlijk remmen vóór- en stoppen in Nuth!

En wat hadden Nuth Schinnen en/of Spaubeek er vandaag de dag volstrekt anders uitgezien als die keuze toentertijd anders gemaakt was

 

Dynamisch: Newton had in navolging van Galilei al vastgesteld dat je de snelheid van een rijdende trein alleen kunt veranderen als je remt waarbij de noodzakelijke remmende kracht bepaald wordt door de hoeveelheid kolen aan boord. De oplettende scholieren herkennen F=M x a (waarbij a hier natuurlijk niet staat voor acceleratie maar voor vertraging)

De remmende kracht van een locomotief is onvoldoende om een hele trits aangekoppelde wagons tot stilstand te krijgen. Je zult dus niet alleen in de locomotief op de rem moeten trappen maar ook elke wagon moeten remmen. Op elke ca. 5e kolen wagon zat in die tijd een remmer die op stoomfluit-signaal van de machinist de rem van de wagon aandraaide om er voor te zorgen dat het hele treinstel op tijd stil stond en niet uit de bocht vliegt.

Enig idee hoeveel remmers er nodig zijn om al die piepend remmende kolen transporten vanuit Heerlen, Hoenbroek , Kerkrade en Brunssum naar Nuth mogelijk te maken? 

 

Demografisch: Nuth rond 1900 had zo'n 1000 tot 1200 inwoners, vooral boeren, verdeeld over de kom (het kleinere deel), Vaesrade en de boven- en ondergehuchten. Ook in de omringende gemeenten was er te weinig arbeiderspotentieel om aan de vraag van de mijnen en het spoorbedrijf te voldoen. Het ontbrekende arsenaal moest van buiten gehaald worden... Tja, dat waren protestanten.

In die tijd werd de spoorkolonie in Nuth gebouwd voor zo'n 100 remmers....

 

Werktuigtechnisch:

recent nog gehoord uit de mond minister Asscher... "het is een kwestie van tijd tot robots (lees automatisering) banen van mensen inpikken". Nog een van de meest verstandige bij de PvdA -zegt meer over de rest- maar toch niks nieuws en ook van alle tijden. In de jaren '20 bedenkt de firma Westinghouse de automatische luchtdrukrem die ervoor zorgt dat als de machinist in de locomotief op de rem trapt ook bij alle aangekoppelde wagons de rem geactiveerd wordt. Resultaat Remmers EXIT en de spoorkolonie en het gezellenhuis staan leeg rond de jaren '30