17 September 1940 De dag vóór de bevrijding, een lepel met 'n verhaal

80 jaar geleden, 17 September 1944, de laatste dag vóór de bevrijding van Nuth …

’n Lepel met verhaal (uit de overlevering van de familie Bruls in Hunnecum)

Nuth werd bevrijd op Maandag 18 September. In de dagen daaraan voorafgaand gonsde het van de geruchten en werd de  spanning steeds groter.  De geallieerden waren op 12 September Nederland binnengetrokken bij  Mesch en elke dag kwamen ze een stukje dichterbij. Alleen bij Valkenburg stokte de opmars even: Twee ingegraven Duitse infanterie divisies boden vanuit een hoge positie nog behoorlijk weerstand. Vanuit de watertoren in Schimmert hadden de Duitsers bovendien een goede uitkijkpositie. Het duurde drie dagen, tot zondag 17 September, voordat de Amerikanen konden doorstoten en ook  Hulsberg, Aalbeek en Schimmert konden worden bevrijd.

Sjeng Bruls woonde samen met zijn vrouw Marieke en hun kinderen in het eerste huis van Hunnecum (tegenwoordig huisnummer 36) . ’n Strategische plek hadden de Duitsers bedacht die hun geschut naast het huis van Bruls hadden opgesteld om zo over het veld richting de oprukkende Amerikanen te kunnen vuren. Vrouw Bruls was daar behoorlijk zenuwachtig over en liet haar man aan de Duitsers vragen om de kanonnen toch ietsje verder van het huis af te plaatsen:  “Sjeng, zèg es tège die Pruuse dat ze die kanonne een stuk wiëer zette.” En wonder boven wonder gaven ze daar gehoor aan.

Op zondag de 17^e September trokken grote groepen Duitse soldaten ’s ochtends vanuit Hulsberg en Schimmert door Aalbeek  over de provinciale weg richting Nuth naar de Heimat.  Een deel  van deze groep zonderde zich af en verstopte zich bij Bruls achter het huis in de boomgaard. De jongens waren waarschijnlijk nog geen 18 jaar oud en niet echt spraakzaam. Het was duidelijk dat ze niet meer van plan waren te vechten maar zich zo snel mogelijk wilden overgeven. Hun poging om zich aan de oorlog te onttrekken was echter tevergeefs. Ze  werden ontdekt door de zogenaamde Feldjäger (de Duitse militaire politie) die ze alsnog dwongen om verder mee terug te trekken.

Eén van de laatste Duitse soldaten die over de weg van Aalbeek naar Nuth liep, ging op het muurtje voor het huis bij Bruls zitten en ging daar zijn boterham opeten. Het was een jong knulletje die op een oud stuk brood  zat te bijten. Vrouw Bruls zag het en gaf het manneke een glas warme melk. Die soldaat wilde het direct opdrinken maar vrouw Bruls waarschuwde hem dat de melk heet was : “iejs reure jong”. Het knulletje, in een veel te groot uniform, begon te huilen.

De vluchtende Duitsers werden opgejaagd door de artillerie van het oprukkende Amerikaanse leger: De divisie “Hell on Wheels” en het Bataljon “Pave the way”. Sjeng Bruls en zijn vrouw schuilden zondagmiddag met de kinderen in de kelder terwijl de ruiten aan diggelen gingen. ’n Stukje verderop in de Gats werd het huis van de familie Wilders geraakt en vloog in brand.

Toen de schemering viel stopte het kanonvuur en werd het rustig. De eerste Amerikanen liepen rond het huis van Bruls en Sjeng durfde  buiten een kijkje te gaan nemen. De Amerkanen hadden hun kampement opgeslagen tussen Hunnecum en Aalbeek en hier en daar zag je de gloed van kampvuren. Sjeng ging op verkenning en liep er naar toe: hij werd gastvrij ontvangen en werd uitgenodigd mee te eten maar als hij na de maaltijd voldaan naar huis wil gaan wordt hij tegengehouden. De Amerikanen waren bang dat hij mogelijk spioneerde voor de Duitsers.

Pas als de Amerikanen de volgende ochtend, op Maandag 18 September, verder trekken mag Sjeng ook naar huis. De Amerikanen kiezen voor de route via het lager gelegen G’n Hel , G’nen Brand, Tervoorst en Molenveld richting Nuth omdat die weg meer dekking biedt dan de hoger gelegen Valkenburgerweg.

Sjeng komt thuis met de zakken gevuld met chocola en een lepel met inscriptie MDUSA: Medical dept. USA : blijkbaar had hij gedineerd met een groep “medics”. De lepel is tot vandaag de dag in gebruik bij  de familie Bruls (met dank voor de verhalen)