“Hell on Wheels” en “Pave the Way” : bevrijders van Nuth op 18 september 1944

 

Hoe de Amerikaanse leger divisie “Hell on Wheels” en het Bataljon “Pave the way” op 17 en 18 september 1944 Nuth hebben bevrijd …. Het verliep niet allemaal zonder slag of stoot.

In 1944 viel 17 September op een zondag. Een dag vol spanning in het dorp!

Delen van de Amerikaanse 2nd Armored Division met als motto “Hell on Wheels” waren die dag vanuit Hulsberg en Aalbeek richting Hunnecum en G'n Hel getrokken. De Duitsers waren op de vlucht geslagen en trokken door Nuth richting Kathagen en Vaesrade naar het Oosten.

Het was een trieste aanblik. Op het muurtje voor het huis van Sjeng Bruls in Hunnecum zat een piepjonge duitse soldaat huilend op een knoerharde korst brood te kauwen . Vrouw Bruls gaf hem een beker melk en legde even haar hand op zijn schouder. De menselijkheid was na 4 jaar oorlog niet verdwenen; de jonge knul had ook niet voor de oorlog gekozen.

Pastoor Steeghmans schrijft: “ ….Zondag 17 September vluchten de moffen door het dorp. Op Hunnecum (bij Bruls voor de deur) davert nog het geschut. Het huis van Willem Wilders in "de gats" brandt af. 's Nachts slapen we in de kelder…..”.
Vrouw Bruls is blij dat ze de Duisters eerder gevraagd hadden het Duitse geschut wat verder van het woonhuis te plaatsen. De familie hoopt dat het huis gespaard zal blijven.
Als zondagnacht het lawaai van de beschietingen stopt durft Sjeng Bruls een kijkje te gaan nemen en ziet in het veld het kampement van de Amerikanen. Hij loopt erop af en wordt warm welkom geheten en mag mee-eten. Van terug naar huis gaan is echter geen sprake. De Amerikanen willen geen risico lopen met een mogelijk Duitse spion. Als het leger verder trekt mag Sjeng aansluiten en kan zich met chocolade repen weer melden bij vrouw en kinderen die nog in de kelder zitten

Op  maandag 18 september trekken de geallieerden verder vanuit Hunnecum en G’n Hel via Terstraten , Tervoorst en het Molenveld over de provinciale weg (stationsstraat) waar ze feestelijk door de blije inwoners van Nuth worden toegejuicht en een warm welkom krijgen.
Via de kerkstraat (dorpstraat) gaan de tanks langs de kerk richting de Kamp en de IJzerenbrug die gelukkig intact was gebleven.

In Kathagen stuitten de Amerikaanse troepen dan opnieuw op weerstand. De Duitsers waren al met elk beschikbaar (vaak gestolen) transportmiddel over de Geleenbeek gevlucht en hadden vervolgens de brug in Kathagen in de lucht laten vliegen in een poging de opmars van de oprukkende Amerikanen te vertragen.
De in Kathagen wonende families (de smid Philips, hun buren Kloprogge en overburen de molenaar Keulers) maakten bange uren door en schuilden samen op een veilige plek wat verderop langs het mijnspoor.

De “Hell on Wheels” divisie van het Amerikaanse leger was op dit soort situaties voorbereid en het bij de divisie horende genie onderdeel (the 17th Armored Engineer Battalion) met als motto “We Pave The Way” (Wij effenen de weg) ging voorop met met een mobiel inzetbare brug.

In de verslagen van de Amerikanen is terug te lezen:
“….Op 18 September 1944 bouwde het 17e (the 17th Armored Engineer Battalion) een brug over de Geleenbeek ter hoogte van de Kathagermolen omdat alle bruggen over de Geleenbeek rond Schinnen waren vernield door het terugtrekkende Duitse leger. Gedurende de bouw van de brug werden de Amerikaanse genie troepen beschoten met mitrailleurvuur vanuit de bebossing aan de overzijde van de Geleenbeek. De Amerkanen werden niet getroffen door het mitrailleur vuur en vuurden op hun beurt enkele salvo’s met zogenaamde “high explosives” munitie waarna het mitrailleurvuur van de Duisters stopte. De 60 voet (18 meter) noodbrug kon worden afgebouwd…”

Niet alleen het mitrailleurvuur van de Duisters was gesmoord maar ook een deel van de Kathagermolen was in brand geschoten.
Een van de kinderen Kloprogge was poolshoogte gaan nemen en kwam melding maken van de situatie bij de schuilende families Philips, Kloprogge en Keulers met de woorden “Mulder, jouw molen staat in brand” . De oude Molenaar Keulers huilde.
18 september 1944. Nuth was bevrijd, Het leven ging verder.